Druki braniewskie w zbiorach Biblioteki Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2021.663Słowa kluczowe:
Braniewo, stare druki, oficyna wydawnicza, Biblioteka Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, jezuiciAbstrakt
Oficyna wydawnicza w Braniewie funkcjonowała w latach 1589 – 1773. Jej działalność podzielić można na dwa okresy. Pierwszy to funkcjonowanie i prowadzenie jej przez kolejno sześciu typografów prywatnych: Jana Saxo, Jerzego Schönfelsa, Kacpera Weingärtnera, Piotra Freimutha, Piotra Schultza oraz Piotra Rosenbüchlera. Drugi okres to lata 1697 – 1773 kiedy oficyna zarządzana była przez Towarzystwo Jezusowe.
W zbiorach Biblioteki Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie znajdują się 64 stare druki (w tym 68 tytułów) wydane przez ową typografię. Autorka poddała analizie 20 spośród nich. Przy opisie posłużono się kluczem chronologicznym. Wyboru dokonano dodatkowo ze względu na znaki proweniencyjne znajdujące się na woluminach. Wybrane przykłady starych druków odzwierciedlają charakter wydawniczy oficyny. Druki z kolekcji muzealnej są uzupełnieniem druków braniewskiej przechowywanych w innych bibliotekach m.in. w Bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie i Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali.
Bibliografia
Achremczyk S., Model kształcenia księży w braniewskim „Hosianum”, [w:] Studia Warmińskie 1997, t. 34, Olsztyn, s 113-123.
Achremczyk A., Poczet biskupów warmińskich, red. S. Achremczyk, R. Marchwiński, J. Przeracki, Olsztyn 1994.
Achremczyk A., Warmia, Olsztyn 2011.
Bogdan D., Granice tolerancji nurtów reformacyjnych na katolickiej Warmii w XVI wieku, [w:] Komunikaty Mazursko-Warmińskie 2007, nr 2, s. 165-186.
Bogdan D., Warmińska ordynacja krajowa „Landesordnung” z 1526 roku i kwestia udziału w jej redakcji Mikołaja Kopernika, [w:] Komunikaty Mazursko-Warmińskie 2013, nr 2, s. 283-293.
Bonk H., Geschichte der Stadt Allenstein, Bd. 3, Urkundenbuch zur Geschichte Allenstein, Teil I, Allenstein 1912.
Borawska T., Dantyszek (Fkacchsbinder, de Höfen, de Curiis, Linodesmon) Jan, [w:] Słownik biograficzny kapituły warmińskiej, Olsztyn 1996.
Borawska T., Giese Tiedemann, [w:] Słownik biograficzny kapituły warmińskiej, Olsztyn 1996.
Borawska T., Hozjusz Stanisław, [w:] Słownik biograficzny kapituły warmińskiej, Olsztyn 1996.
Borawska T., Werner Tomasz, [w:] Słownik biograficzny kapituły warmińskiej, Olsztyn 1996.
Braniewo, red. S. Achremczyk, A. Szorc, Olsztyn 1995.
Brodrick J., Powstanie i rozwój Towarzystwa Jezusowego. Tom I Początki Towarzystwa Jezusowego, Kraków 1969.
Chodor M., Ks. Jan Leo, Dzieje Prus. Z braniewskiego wydania z roku 1725 przełożył Bp Julian Wojtkowski, Olsztyn 2008”, [w:] Studia Elbląskie 2009, t. 10, s. 451-453.
Dopierała K., Księga papieży, Poznań 1996.
Dramat staropolski od początków do powstania sceny narodowej. Bibliografia. Tom II Programy drukiem wydane do r. 1765, cz. 1 Programy teatru jezuickiego, oprac. W. Korotaj, J. Szwedowska, M. Szymańska, Wrocław 1976.
Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, Tom 4 Pomorze, oprac. A. Kawecka – Gryczowa, K. Korotajowa, Wrocław – Warszawa – Kraków 1962.
Dwieście artefaktów na dwusetlecie Towarzystwa Naukowego Płockiego. Katalog wystawy, oprac. A. Wagner, Płock 2020.
Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków 1996.
Estreicher K., Bibliografia polska, Kraków 1898.
Fros H., Encyklopedia katolicka, red. J.Walkusz, Lublin 1993.
Garwoliński T., Ślady działalności oficyn jezuickich w Wilnie i Braniewie na przełomie XVI i XVII wieku w zbiorach Biblioteki „Hosianum” w Olsztynie jako przykład procesów integracyjnych w Rzeczpospolitej Obojga Narodów, [w:] Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2020, nr 113, s. 117-143.
Gigilewicz E., Herby biskupów warmińskich, Lublin 2012.
Gulbinowicz, H., Geneza Konstytucji Hozjańskich Seminarium Duchownego w Braniewie, [w:] Studia Warmińskie, 1968, t. 5, s. 43-67.
Jaroszewicz-Pieresławcew Z., Druki braniewskie w zbiorach Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie, [w:] Iubilaeum Warmiae et Bibliothecae. Wybrane zagadnienia dotyczące 550. Rocznicy przyłączenia Warmii do Polski i 450. Rocznicy istnienia Biblioteki „Hosianum”, pod red. ks. T. Garwolińskiego, Olsztyn 2016.
Keferstein H., Wojczulanis B., Starodruki oficyny braniewskiej w zbiorach Muzeum Mazurskiego, [w:] Rocznik Olsztyński 1968, t. 8, s. 217-236.
Keferstein H., Rozprawy Jana Drewsa, tłoczone w Braniewie, w zbiorach Biblioteki Muzeum Warmii i Mazur, [w:] Rocznik Olsztyński 1981, t. 12/13, s. 319-329.
Keferstein H., Stare druki z oficyny braniewskiej - nabytki Biblioteki Muzeum Warmii i Mazur z lat 1968-1978, [w:] Rocznik Olsztyński 1983, tom XIV/XV, s. 191-209.
Kopiczko A., Herr Franciszek Ignacy, [w:] Słownik Biograficzny Kapituły Kolegiackiej w Dobrym Mieście, Olsztyn 1991.
Kopiczko A., Treter Andrzej, [w:] Słownik biograficzny kapituły warmińskiej, Olsztyn 1996.
Kopiczko A., Szembek Krzysztof Andrzej Jan,[w:] Słownik biograficzny kapituły warmińskiej, Olsztyn 1996.
Korewa J., Z dziejów diecezji warmińskiej w. XVI. Geneza braniewskiego Hosianum. Przyczynek do dziejów zespolenia Warmii z Rzeczpospolitą (1549-1564), Poznań-Warszawa-Lublin 1964.
Kubiak Z., Literatura Greków i Rzymian, Warszawa 1999.
Obłąk J., O początkach kolegium jezuickiego i seminarium duchownego w Braniewie, [w:] Studia Warmińskie 1968, t. 5, s. 5-41.
Okoń J., Dramat i teatr szkolny. Sceny jezuickie XVII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970.
Poczet biskupów warmińskich, red. S. Achremczyk Olsztyn 2008.
Pietrzkiewicz I., Rękopiśmienna spuścizna Faustyna Ciecierskiego jako źródło do dziejów kultury intelektualnej dominikanów prowincji litewskiej początku XIX wieku, [w:] Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia 2013, t. 11, s. 103-123.
Rok B., Jezuita Jan Drews (1646-1710) i jego modlitewnik dla peregrynantów, [w]: Saeculum Christianum: pismo historyczno-społeczne 1996, t. 3/1, s. 219-227.
Siniarska - Czaplica, J., Filigrany papierni założonych na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej od początku XVI do połowy XVII wieku, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969.
Szorc A., Kolegium jezuickie w Braniewie i jego księgozbiór 1565-1626, Olsztyn 1998.
Szorc A., Wilkierze warmińskie, [w:] Studia Warmińskie 1984, t. 21, s.5-76.
Trypućko J., The Catalogue of the Book of the Jesuit College in Braniewo held in the University Library in Uppsala T. 1, Introduction. Manuscripts. Incunabula, Warszawa – Uppsala 2007.
Ustawa krajowa biskupa Adama Stanisława Grabowskiego z 4 lipca 1766 roku, wstęp J. Kiełbik, tłum. M. Socha, Olsztyn 2010.
Wiśniewski J., Powołanie do istnienia i rozwój seminarium duchownego w diecezji warmińskiej, [w:] Studia Elbląskie 2014, t. 15, s. 21-31.
https://de.wikipedia.org/wiki/Erhard_von_Queis, [dostęp 12.02.2021].
https://pl.wikipedia.org/wiki/Georg_von_Polentz. [dostęp 12.02.2021].
https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=PAHL_NICOLAUS [dostęp 5.02.2021].
https://sjp.pwn.pl/sjp/chronogram;2553551.html, [dostęp 9.02.2021].
http://www.worldcat.org/identities/viaf-55203026/, [dostęp: 12.02.2021].
https://viaf.org/viaf/66807377/, [dostęp 8.03.2021].
https://biblia.deon.pl/rozdzial.php?id=449,[dostęp: 11.02.2021].
http://193.0.118.54/lib/item?id=chamo:3337116&fromLocationLink=false&theme=nukat; [dostęp 12.02.2021].
