Władysław Trębicki – zapomniany kolekcjoner i bibliograf z Linowa*
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2020.639Słowa kluczowe:
Władysław Trębicki, księgozbiory prywatne, bibliografia polska, XIX w., Adam Zawadzki, Józef Ignacy Kraszewski, Michał Bobrowski, Biblioteka Ordynacji Zamojskiej.Abstrakt
Kolekcjoner i bibliograf Władysław Trębicki (1806-1861) w rodzinnym majątku Linowo (dawny powiat prużański, obecnie Białoruś) gromadził rękopisy i druki, skupiając się na polonikach i materiałach dotyczących historii i literatury polskiej. W archiwach i bibliotekach Wilna i Krakowa zachowały się listy Trębickiego do Adama Zawadzkiego, Adama Benedykta Jochera, Józefa Ignacego Kraszewskiego i innych. Korespondencja pozwala ustalić tytuły kupowanych lub wymienianych książek i czasopism, czas, kiedy bibliofil poważnie zainteresował się naukowymi pracami z zakresu historii, literatury i bibliografii oraz uzupełniać informacje bibliograficzne dotyczące dawnych poloników. Wielotysięczna biblioteka w Linowie stała się warsztatem pracy bibliografa. Z dawnej kolekcji Władysława Trębickiego zachowało się około 2 tys. tomów starych druków i książek XIX w. Fragment ten obecnie znajduje się w depozycie Książnicy Zamojskiej im. Stanisława Kostki Zamoyskiego w Zamościu jako część Księgozbioru Klemensowskiego Rodziny Zamoyskich.
Bibliografia
Źródła
• Archiwum Główne Akt Dawnych, Komisja Rządowa Wojny (Zesp. nr 193), sygn. 478, Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych, tudzież urzędników wojskowych Armii Polskiej, będących w czynnej służbie na dniu 29 listopada 1830 roku, którzy wykonali na [nowo] przysięgę wierności Najjaśniejszemu Cesarzowi i Królowi i dopełnili przepisanych formalności, sporządzona w roku 1832, k. 162v [online] http://agad.gov.pl/niewylegitymowani/KRW478.xml [dostęp 03.01.2021]
• Biblioteka Jagiellońska, rkps 5099, Korespondencja b. Muzeum Starożytności i Komisji Archeologicznej Wileńskiej z lat 1860-1864, t. 1.
• Biblioteka Jagiellońska, rkps 6480 IV, Korespondencja Józefa Ignacego Kraszewskiego. Seria III: Listy z lat 1844-1862. T. 21, Sy – T (Syrokomla – Tytz).
• Lietuvos valstybės istorijos archyas, f. 1135 ap. 7 b. 463 l. 80-114v. Listy Władysława Trębickiego do Adama Zawadzkiego z lat 1839-1845.
Opracowania
• Aftanazy R., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, t. 2, Województwa Brzesko-Litewskie, Nowogródzkie, Wrocław 1992.
• Alma Mater Vilnensis: Vilniaus universiteto turtai istorijos skersvėjuose (XVI-XXI amžiai), Vilnius 2016.
• Ânkovskij P., Drevnââ haratejnaâ psaltirʹ Vilenskoj Sv. Nikolaevskoj cerkvi (okončanie), „Litovskie eparhialnye vedomosti” 1866, № 21, 15-go Noâbrâ, s. 907-919.
• Bentkowski F., Historia literatury polskiej, t. 1-2, Warszawa 1814.
• Biblioteka Ordynacji Zamojskiej: od Jana do Jana: przewodnik po wystawie, oprac. T. Makowski, Warszawa 2005.
• Bieliński J., Uniwersytet Wileński 1579-1831, t. III, Kraków 1899-1900.
• Bobrovskij P., Materialy dlâ geografii i statistiki Rossii. Grodnenskaâ guberniâ, č. 2, Sankt-Peterburg 1863.
• Cieplak, J., Ks. Michał Bobrowski, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, [w:] „Charitas”. Księga zbiorowa wydana na rzecz R. K. Towarzystwa Dobroczynności przy kościele św. Katarzyny w Petersburgu, Petersburg 1894, s. 329-346.
• Gembarzewski B., Wojsko Polskie. Królestwo Polskie 1815-1830, Warszawa 1903.
• Galenčanka G.Â., Francysk Skaryna – belaruskì ì ǔshodneslavânskì peršadrukar, Mìnsk 1993.
• Janowski L., Słownik bio-bibliograficzny dawnego Uniwersytetu Wileńskiego, Wilno 1939.
• Jocher A.B., Obraz bibliograficzno-historyczny literatury i nauk w Polsce, od wprowadzenia do niej druku po rok 1830 włącznie, t. 1-3, Wilno 1840-1857.
• Kędziora A., Księgozbiór Klemensowski, [w:] Zamościopedia Andrzeja Kędziory [online] https://www.zamosciopedia.pl/index.php/kw-kz/item/3158-ksiegozbior-klemensowski [dostęp 30.10.2020].
• Kievskaâ psaltyrʹ 1397 goda iż Gosudarstvennoj Publičnoj biblioteki imeni M.E. Saltykova-Ŝedrina v Leningrade, Moskva 1978.
• Klejnocki J., Kolejne rękopisy w Muzeum Literatury, [online] http://muzeumliteratury.pl/wp-content/uploads/2014/10/Folder-Pokaz-rekopisow.pdf [dostęp 30.10.2020].
• Koǔkelʹ L., Pryvatnyâ knìgazbory Grodzenščyny drugoj palovy XIX st. (na prykladze kalekcyì Pusloǔskìh-Krasìnskìh), [w]: Rèha belaruskìh knìgazboraǔ. Lësy pryvatnyh bìblìâtèk. Zbornìk artykulaǔ, Mìnsk 2018, s. 72-77.
• Kowkiel L., Prywatne księgozbiory na Grodzieńszczyźnie w pierwszej połowie XIX wieku, Kraków 2005.
• Kraszewski J.I., Listy do rodziny, cz. 1, W kraju, oprac. W. Danek, Kraków 1982.
• Kraszewski J.I., Pamiętniki, oprac. W. Danek, Wrocław 2005.
• Kraszewski J.I., Wilno od początków jego do roku 1750, t. 1-4, Wilno 1840-1842.
• Książki [w:] Książnica Zamojska im. Stanisława Kostki Zamoyskiego w Zamościu [online] https://biblioteka.zamosc.pl/o-bibliotece/zbiory/ksiazki/ [dostęp 30.10.2020].
• Księgozbiór Rodziny Zamoyskich [w:] Biblioteka Cyfrowa Książnicy Zamojskich [online] http://cyfrowa.biblioteka.zamosc.pl/dlibra/collectiondescription?dirids=4 [dostęp 30.10.2020].
• Łuszczyńska M., Szwarc W., Władysław Trębicki zapomniany bibliofil i bibliograf XIX wieku, „Bibliotekarz Lubelski” R. 4: 1959, nr 4, s. 17-25.
• Łuszczyńska M., Trębicki Władysław, [w:] Słownik pracowników książki polskiej, Warszawa – Łódź 1972, s. 909.
• Malʹdzìs A., Taâmnìcy staražytnyh shovìščaǔ, Mìnsk 1974.
• Milovidov A.I., Opisanie slavâno-russkih staropečatnyh knig Vilenskoj publičnoj biblioteki (1491–1800), Vilʹna 1908.
• Materiały do dziejów literatury i oświaty na Litwie i Rusi z archiwum drukarni i księgarni Józefa Zawadzkiego w Wilnie z lat 1805–1865, t. 2, Czasy Uniwersytetu Wileńskiego po rozbiorach (do roku 1841), zebrał T. Turkowski, Wilno 1937.
• Nemirovskij E.L., Knigi kirillovskoj pečati 1491-1550. Katalog, Moskva 2009.
• Nieścior С., Księgozbiór Klemensowski w Bibliotece im. H. Łopacińskiego, „Bibliotekarz Lubelski” 1959, R. 4, nr 1/2, s. 6-8.
• Nìkalaeǔ M., Gistoryâ belaruskaj knìgì, T. 1, Knižnaâ kultura Vâlìkaga Knâstva Litoǔskaga, Mìnsk 2009.
• Nìkalaeǔ M., Palata Knìgapìsnaâ. Rukapìsnaâ knìga na Belarusì ǔ Х–ХVIII stagoddzâh, Mìnsk 1993.
• Radziszewski F., Wiadomość historyczno-statystyczna o znakomitszych bibliotekach i archiwach publicznych i prywatnych, Kraków 1875.
• Saǔčuk A., Knìgazbor Vandalìna Pusloǔskaga: Kosava – Svìslač - Grodna, [w:] Bera–scejskìâ knìgazbory: Matèryâly mìžnarodnaj navukova-praktyčnaj kanferèncyì „Berascejskìâ knìgazbory: prablemy ì perspektywy dasledavannâ”, Brèst, 30-31 kastryčnìka 2008 g., rèd. M.V. Nìkalaeǔ, Brèst 2010, s. 173-179.
• Sâdzìbna-parkavy kompleks Trèmbìckìh, [w:] Wikipedia [online] https://be.wikipedia.org/wiki/ Сядзібна-паркавы_комплекс_Трэмбіцкіх_(Інтэрнацыянальны) [dostęp 30.10.2020].
• Śnieżko A., Werno H., Bobrowski Michał, [w:] Słownik pracowników książki polskiej, Warszawa – Łódź 1972, s. 74.
• Trębicki W., Uwagi nad wydaniem Warszawskiem Pamiętników Janczara 1828 r., „Biblioteka Warszawska” 1845, t. 3, s. 229-296.
• Uladzìslaǔ Trambìckì, [w:] Wikipedia, [online] https://be.wikipedia.org/wiki/Уладзіслаў_Трамбіцкі [dostęp 30.10.2020].
• Xięga Pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830, zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymże roku krzyżem wojskowym „Virtuti Militarii” ozdobionych, Lwów 1881.
