Friends of Vilnius libraries in the interwar period

Autor

DOI:

https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2020.194

Słowa kluczowe:

Society of Friends of the Stefan Batory University Library, The Eustachy and Emilia Wróblewski Scientific Society, The Society of Friends of the Eustachy and Emilia Wróblewski State Library, The Library Circle of the Tomasz Zan Society of the Polish School Organization

Abstrakt

In the interwar period, there were several Polish Societies in Vilnius, e.g. the Society of Friends of The Stefan Batory University Library (1924-1939), The Eustachy and Emilia Wróblewski Scientific Society (1922-1939), The Society of Friends of the Eustachy and Emilia Wróblewski State Library (1936-1939), The Tomasz Zan Circle of Libraries of the Polish School Organization (1919-1939), whose purpose was to support the libraries of Vilnius. They were interested in all matters related to libraries and tried to engage city officials and society at large in these matters. They also collected gifts (books, manuscripts, etc.) and cash funds for library needs. They organized readings, concerts, and other projects to raise funds for the libraries. The activities of these societies significantly influenced the development of some libraries in Vilnius.

 

Bibliografia

Archival sources

• Lietuvos centrinis valstybės archyvas (Państwowe Archiwum Centralne Litwy, Eng. Luthianian Central State Archives, abbreviation: LCVA):

• LCVA, sign. F 285, ap. 1, b. 12, k. 2, Protokół 2-go posiedzenia Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie z dn. 6 kwietnia 1937 r.

• LCVA, sign. F 285, ap. 1, b. 12, k. 8, Protokół 8-go posiedzenia Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie z dn. 21 października 1938 r.

• LCVA, sign. F 285, ap. 1, b. 12, k. 9, Protokół 9-go posiedzenia Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie z dn. 27 lutego 1939 r.

• LCVA, sign. F 285, ap. 1, b. 14, Księga kasowa Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich.

• LCVA, sign. F 285, ap. 1, b. 5, k. 14-15, Sprawozdanie roczne nr 6 z działalności Biblioteki Państwowej im. Wróblewskich w Wilnie za 1931 r.

• LCVA, sign. F 285, ap. 1, b. 9, k. 3, Lista członków założycieli Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie.

• LCVA, sign. F 285, ap. 1, b. 9, k. 1–2, Protokół zebrania organizacyjnego założycieli Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Wróblewskich w Wilnie z dn. 17 grudnia 1936 r.

• LCVA, sign. F 402, ap. 11, b. 349, k. 108-111, Nebeveikiančių draugijų turto paskirčiai nustatyti komisijos (Pagrindas: VR ministro1940 m. įsakas Nr. 88, § 1) protokolo Nr. 9, 1940 m. rugpjūčio 21 d. nuorašas.

• LCVA, sign. F 402, ap. 11, b. 349, k. 87, Vidaus reikalų ministro A. Guzevičiaus 1940 m. birželio 27 d. nutarimas sustabdyti visų draugijų ir jų padalinių, veikusių ligi 1940 m. birželio 20 d. veikimą, Kaunas, 1940 m. birželio 27 d.

• LCVA, sign. F 53, ap. 23, b. 1591, k. 18-19, Wieczór pieśni i poezji regionalnej. Zaproszenie i program.

• LCVA, sign. F 53, ap. 23, b. 1591, k. 29, Pismo Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich do Pana Starosty Grodzkiego w Wilnie, Vilnius, dn. 12 marca 1937 r.

• LCVA, sign. F 53, ap. 23, b. 2516, k. 11, Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie do Pana Starosty Grodzkiego w Wilnie, Vilnius, dn. 1 XII.1932 r.

• LCVA, sign. F 53, ap. 23, b. 2516, k. 18, Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie do Pana Starosty Grodzkiego w Wilnie, Vilnius, 15.V.1931 r.

• LCVA, sign. F 53, ap. 23, b. 2516, k. 3, Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie do Pana Starosty Grodzkiego w Wilnie, 23 kwietnia 1936 r.

• LCVA, sign. F 53, ap. 23, b. 2516, k. 4, Starostwo Grodzkie Wileńskie do Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki USB w Wilnie, Vilnius, 5.V.1931.

• LCVA, sign. F 53, ap. 23, b. 2516, k. 5, Wileński Urząd Wojewódzki Wydział Bezpieczeństwa do Pana Starosty Grodzkiego w Wilnie, Vilnius, dn. 28.I.1931 r

• LCVA, sign. F 53, ap. 23, b. 2516, k. 8, Protokół III posiedzenia Zarządu Przyjaciół Uniwersyteckiej Biblioteki Publicznej w Wilnie w dniu 19 kwietnia 1932 r.

• LCVA, sign. F 53, ap. 23, b. 2516, k.1, Arkusz ewidencyjny Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki USB w Wilnie.

• LCVA, sign. F 285, ap. 1, b. 13, k. 3, 5, 6, 8, Ogłoszenia i zaproszenia Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich na wieczory i zebrania.

• LCVA, sign. F 285, ap. 1, b. 11, k. 1-2, Sprawozdanie Komisji Organizacyjnej Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie za okres działalności od 21 XI 1936 do 22 II 1937.

• LCVA, sign. F 285, ap. 1, b. 11, k. 3-6, Sprawozdanie z działalności Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie za okres czasu od listopada 1936 r. do 31 grudnia 1937 r.

• LCVA, sign. F 285, ap. 1, b. 9, k. 4-5, Protokół pierwszego Walnego Zgromadzenia Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie z dnia 23 lutego 1937 r., odbytego w lokalu Biblioteki Państwowej im. Wróblewskich w Wilnie przy ul. Zygmuntowskiej 2 o godz. 7 wieczorem.

• LCVA, sign. F 53, ap. 23, b. 1591, k. 9-12, Statut Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie.

• LCVA, sign. F 285, ap. 1, b. 10, k. 3, 8, Sprawozdania kasowe Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie.

• Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka, Rankraščių skyrius (Pol. Biblioteka im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk, Dział Rękopisów, Eng. The Wróbłewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences, Department of Manuscripts, abbreviation: LMAVB, RS):

• LMAVB, RS, F 75-249, k. 68, Lituanistikos Instituto Bibliotekos Konservatorius Biblio¬tekos Vedėjui [A. Ružancovo ataskaita], Vilnius, 1940. XI. 6 d.

• LMAVB, RS, sign. F 75-21, k. 17-18, Wieczór ku czci Syrokomli, zorganizowany przez Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich

• LMAVB, RS, sign. F 75-21, k. 118-120, Lista członków Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie 1938 r.

• LMAVB, RS, sign. F 75-21, k. 80-82, Pismo Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich do Starostwa Grodzkiego w Wilnie, Vilnius, dn. 13 maja 1939 r.

• LMAVB, RS, sign. F 75-242, k. 3, Pranešimas apie Valstybine Vrublevskių vardo Biblioteką Vilniuje, Vilnius, 1939 m. gruodžio mėn. 15 d.

• LMAVB, RS, sign. F 75-711, k. 51-56, Statut Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie.

• LMAVB, sign. RS, F 75-21, k. 80-82, Pismo Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich do Starostwa Grodzkiego w Wilnie, Vilnius, dn. 13 maja 1939 r.

• LMAVB, RS, sign. F 75-8, k. 46, Protokół nr 6 zebrania Komitetu Towarzystwa Pomocy Naukowej im Eustachego i Emilii Wróblewskich w dniu 12 czerwca 1930 r.

• LMAVB, RS, sign. F 75-22/2, k. 106-109, Umowa podpisana pomiędzy Stefanem Dembym, działającym w imieniu Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego na mocy zlecenia Ministra WR i OP Pana Stanisława Grabskiego a Komitetem Towarzystwa Pomocy Naukowej im. Eustachego i Emilii Wróblewskich, istniejącego na mocy Statutu, zatwierdzonego przez Delegata Rządu dla Ziemi Wileńskiej w dn. 19-ym sierpnia 1922 roku, Vilnius, dn. 1 lutego 1926 r.

• LMAVB, RS, sign. F 75-144, k. 5-8, Materiał bibliograficzny, biograficzny oraz ikonograficzny do Józefa Ignacego Kraszewskiego z okresu jubileuszu 50-lecia pracy 1879 r. oraz śmierci 1887 r. znajdujący się na wystawie ku Jego czci, urządzonej w dn. 11-16 czerwca 1937 r. w Bibliotece Państwowej im. Wróblewskich w Wilnie.

• LMAVB, RS, sign. F 75-15/6, k. 322, Bank Gospodarstwa Krajowego Sekretarz Generalny do Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie [Zawiadomienie o przyznaniu subwencji w kwocie 500 zł.], Warszawa, dn. 28 marca 1938 r.

• LMAVB, RS, sign. F 75-15/6, k. 331, Do Prezydium Banku Gospodarstwa Krajowego [Prośba Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie o przyznanie zasiłku na wsparcie praktykantów], Vilnius, dn. 14 stycznia 1938 r.

• LMAVB, RS, sign. F 75-15/6, k. 333-385, Deklaracje członkowskie [Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie].

• LMAVB, RS, sign. F 75-15/8, k. 446-467, Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie [Sprawozdanie z działalności za lata 1937-1939], Vilnius 1939.

• LMAVB, RS, sign. F 75-15/8, k. 470, Do Dyrekcji Wileńskiego Banku Ziemskiego [Po¬dziękowanie Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich za przyznanie zapomogi na cele towarzystwa w sumie 50 zł], Vilnius, dn. 18 sierpnia 1939 r.

• LMAVB, RS, sign. F 75-15/8, k. 477, Do Sekretariatu Banku Polskiego w Warszawie [Podziękowanie Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Wróblewskich za przy¬znanie subwencji w wysokości 500 zł], Vilnius, dn. 6 marca 1939 r.

• LMAVB, RS, sign. F 75-138, k. 10, 13-15, 29-30, 40-44, Listy darów (Biblioteka im. Wróblewskich).

• LMAVB, RS, sign. F 75-11/4, k. 282-288, Sprawozdanie z działalności Biblioteki Państwowej im. Wróblewskich w Wilnie za 1930 r.

• Vilniaus universiteto biblioteka, Rankraščių skyrius, (Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego, Dział Rękopisów, abbreviation VUB, RS):

• VUB, RS, sign. F 47-716, k. 13, Protokół III posiedzenia Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie dn. 9 lutego 1925 r.

• VUB, RS, sign. F 47-712/1, k. 12, Deklaracja [Witolda Rudzińskiego] do Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie, dn. 16 lipca 1936 r.

• VUB, RS, sign. F 47-712/1, k. 13, Deklaracja [Sergiusza Arsenjewa] do Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie, dn. 15. III.1936 r.

• VUB, RS, sign. F 47-712/1, k. 15, Deklaracja [Stanisława Lisowskiego] do Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie, 15 marca 1938 r.

• VUB, RS, sign. F 47-712/1, k. 16, Deklaracja [Henryka Rzędowskiego] do Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie, 1 marca 1938 r.

• VUB, RS, sign. F 47-712/1, k. 17, Deklaracja [Henryka Teitelbauma] do Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie, 7 kwietnia 1938 r.

• VUB, RS, sign. F 47-712/1, k. 18, Deklaracja [Wacławy Walickiej] do Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie, 15 marca 1938 r.

• VUB, RS, sign. F 47-712/1, k. 19, Deklaracja [Napoleona Baniewicza] do Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie.

• VUB, RS, sign. F 47-712/1, k. 27, Sprawozdanie Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie za czas od 27.V.1935 do 26.VI. 1936.

• VUB, RS, sign. F 47-712/1, Spis członków Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie, 1936.

• VUB, RS, sign. F 47-716, k. 10, Protokół I posiedzenia Zarządu dn. 7 lipca 1924 r.

• VUB, RS, sign. F 47-716, k. 11, Protokół II zwyczajnego posiedzenia Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego w dniu 11.VIII.1924 r.

• VUB, RS, sign. F 47-716, k. 13, Protokół III posiedzenia Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie dn. 9 lutego1925 r.

• VUB, RS, sign. F 47-716, k. 17-23, Protokół Walnego Zebrania Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Publicznej Uniwersyteckiej, odbytego w lokalu Biblioteki Publicznej Uniwersyteckiej 6. III. 1926 r.

• VUB, RS, sign. F 47-716, k. 33-34, Protokół walnego zebrania członków Towarzystwa Przyjaciół Uniwersyteckiej Biblioteki Publicznej w Wilnie, odbytego dnia 11 maja 1931 r. w gmachu Uniwersyteckiej Biblioteki Publicznej.

• VUB, RS, sign. F 47-716, k. 36-37, Protokół walnego zebrania członków Towarzystwa Przyjaciół Uniwersyteckiej Biblioteki Publicznej w Wilnie, odbytego dnia 27 maja 1935 r. w gmachu Uniwersyteckiej Biblioteki Publicznej.

• VUB, RS, sign. F 47-716, k. 37, Protokół V (XVI) posiedzenia Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie w dn. 27 maja 1935 r.

• VUB, RS, sign. F 47-716, k. 37-38, Protokół VI (XVIII) posiedzenia Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Publicznej i USB w Wilnie, odbytego w dn. 18.V.1936 r. w gmachu Biblioteki Uniwersyteckiej o godz. 18.30.

• VUB, RS, sign. F 47-716, wklejka na drugiej stronie okładki Księgi protokołów, Skład Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Publicznej Uniwersyteckiej.

• VUB, RS, sign. F 47-717/1, k. 13-18, Książka rachunkowa Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Publicznej i USB w Wilnie

• VUB, RS, sign. F 47-922/1, k. 1-3, Statut Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie.

Printed sources

• Likwidacja Uniwersytetu Stefana Batorego przez władze litewskie w grudniu 1939 roku: Dokumenty i materiały, collected and introduction by P. Łossowski, Warszawa 1991.

• Statut Towarzystwa Pomocy w Samokształceniu imienia Tomasza Zana, Wilno 1932.

Articles

• [Charkiewicz Walerian] W. Ch., Biblioteka im. Tomasza Zana w Wilnie, “Słowo” 25.11.1937, no 327 (4891), p. 5.

• [Charkiewicz Walerian] W. Ch., Otwarcie biblioteki E. i E. Wróblewskich, “Słowo”, 23.06.1935, no 169 (4018), p. 5.

• Biblioteka Uniwersytecka w Wilnie w roku 1935/36, “Kurier Wileński” 23.10.1936, no 291 (3894), p. 7.

• Czytelnia “Samokształcenie” Koła Bibliotecznego im. Tomasza Zana PMSz, ul. Św. Anny 7, “Gazeta Wileńska” 24.12.1920, no 52, p. 7.

• Działalność Koła Bibliotecznego im. Tomasza Zana, “Oświata Pozaszkolna” 1922, Vol. 2, no 6, pp. 407-408.

• K. B., Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie, “Słowo” 15.04.1924, no 87 (504), p. 2.

• Kronika: Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Uniwersyteckiej Biblioteki Publicznej w Wilnie, “Słowo” 25.04.1931, no 94 (2602), p. 3.

• M. W., Otwarcie Biblioteki im. Tomasza Zana, “Kurier Wileński” 02.11.1936, no 301 (3904), p. 2.

• Nabożeństwo za duszę ś. p. Tomasza Zana, “Gazeta Wileńska” 19.12.1920, no 48, p. 3.

• Nowa placówka, “Gazeta Wileńska” 28.12.1920, no 53, p. 3.

• Odezwa Polskiej Macierzy Szkolnej, “Gazeta Wileńska” 14.11.1920, no 19, p. 4.

• Otwarcie czytelni “Samokształcenie” “Gazeta Wileńska” 19.12.1920, no 48, p. 3.

• Parczewski A., O pomoc dla Biblioteki Uniwersytetu w Wilnie, “Słowo” 3.04.1924, no 77 (494), p. 2.

• Podziękowanie [Zarządu Koła Bibliotecznego im. Tomasza Zana Polskiej Macierzy Szkolnej], “Gazeta Wileńska” 24.12.1920, no 52, p. 7.

• Polska Macierz Szkolna do społeczeństwa polskiego, “Gazeta Wileńska” 23.12.1920, no 51, p. 3.

• Poświęcenie i otwarcie Biblioteki im. Wróblewskich, “Ateneum Wileńskie” 1935, vol. 10, pp. 571-572.

• Radlińska H., Biblioteka i czytelnia im. Tomasza Zana w Wilnie, “Oświata i Wychowanie” 1930, Vol. 2, no 8, pp. 789-791.

• Romer H. [Romer-Ochenkowska Helena], Biblioteka i czytelnia im. T. Zana w nowym lokalu, “Kurier Wileński” 25.10.1936, no 293 (3896), p. 12.

• Rygiel S., Vilnius swej bibliotece, “Słowo” 19/20. 04.1924, no 90 (507), p. 3.

• Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Publicznej i Uniwersyteckiej w Wilnie (Uniwersytecka 5, Biblioteka), “Nauka Polska” 1927, vol. 7, p. 424.

• Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, “Nauka Polska” 1925, vol. 5, p. 428; 1927, vol. 6, p. 364, vol. 7, p. 424.

• Towarzystwo Przyjaciół Uniwersyteckiej Biblioteki Publicznej w Wilnie, “Kurier Wileński”, 25.04.1931, no 94 (2036), p. 3.

• T-wo Przyjaciół Uniw. Biblioteki Publicznej w Wilnie, “Słowo”, 25.04.1931, no 94 (2602), p. 3.

Literature

• Biblioteka im. E. i E. Wróblewskich, [in:] Encyklopedia Ziemi Wileńskiej, t. 6: Książka i prasa na Ziemi Wileńskiej, drukarnie, wydawnictwa, księgarnie, biblioteki, czasopisma XVI w. – 1945 r., compiled by M. Jackiewicz, Bydgoszcz 2008, pp. 59-60.

• Biblioteka im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk 1912-2012, Vilnius 2011.

• Biblioteki na wschodnich ziemiach II Rzeczypospolitej: Informator, edited by B. Bieńkowska, compiled by U. Paszkiewicz et al., Poznań 1998.

• Borowski Jan, ur. 1890, zm. 1966; architekt, pedagog, [in:] Encyklopedia Ziemi Wileńskiej: Architektura, dzieła i twórcy od XVI w. do 1945 r., compiled by M. Jackiewicz, Bydgoszcz 2006, pp. 16-17.

• Ilgiewicz H., Biblioteka Państwowa im. Eustachego i Emilii Wróblewskich w Wilnie (1912-1939) oraz towarzystwa ją popierające, Toruń 2015.

• Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka1912-2012, Vilnius 2011.

• Ruszczycówna L., Biblioteka im. Tomasza Zana, w: Biblioteki wileńskie, ed. by A. Łysakowski, Vilnius 1932, pp. 165-174.

• Vilniaus universiteto istorija 1579-1994, Vilnius 1994.

Pobrania

Opublikowane

2020-04-19