Kartka z dziejów nauczania bibliologii. Wokół notatek do wykładów Józefa Muczkowskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1837-1858
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2020.180Słowa kluczowe:
Józef Muczkowski (1795-1858), bibliografia, bibliologia, historia nauczania, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, 1837-1858Abstrakt
The manuscript legacy of Józef Muczkowski, preserved in the Jagiellonian Library, includes extensive notes and materials to the lectures on bibliography, defined as the book science in the broadest sense. Muczkowski had been giving these lectures for 21 years, in the period 1837-1858. The article characterizes generally physical form, formal and content aspects of these manuscripts. The author notices a variety of their form and inconsistency of elaboration, successive completion and updating, or even the existence of several versions of particular subjects. The article presents also in extenso three lists of examine questions prepared by the lecturer to verify students’ knowledge of book science. As such, they have not been known to the book scientists so far, and therefore they are unique and still valid. Analysis of sources to these lectures revealed that, besides works of Joachim Lelewel, Muczkowski referred also to the texts of outstanding foreign humanists, experts in library science – both theoreticians and practitioners: F.A. Ebert, Ch. Molbech, M. Schrettinger, P.A. Budik, J.P. Namur, J. Ch. Friedrich, A.H.L. Heeren, and F. Wilken.
Bibliografia
Rękopisy
Kraków, Biblioteka Jagiellońska
• rps 5154 – Kurs bibliografii przez J. S. Bandtkie, profesora w Akademii Krakowskiej dnia 18 paźdz[iernika] [1]815 rozpoczęty; notatki J. Muczkowskiego.
• rps 5160 – t. 1: Dyplomatyka, t. 2: Notatki do dyplomatyki [i rękopisoznawstwa]; notatki J. Muczkowskiego oraz wyciągi z dzieł innych autorów, 2 t.
• rps 5175 – Różne materiały J. Muczkowskiego.
• rps 5696 – Bibliografia; niedatowane notatki z wykładów J. Muczkowskiego spisane przez W. Tymienieckiego.
• rps 5790 – t. 1: Bibliografia, t. 2: Drukarstwo, t. 3: Biblioteki i bibliotekarstwo; notat¬ki J. Muczkowskiego w niedatowanej fazie kompletowania i porządkowania przez S. Muczkowskiego, planującego ich publikację.
• rps 6309 (dawn. sygn. Fol. 96) – Wykłady bibliografii ś. p. Józefa Muczkowskiego profe¬sora i bibliotekarza Uniw[ersytetu] Jag[iellońskiego] miewane w latach …….. wydał Stefan Muczko[wski] Kraków 1871 r.; przeważnie autograf S. Muczkowskiego.
• rps Przyb. 191-251/71 – Kurs bibliografii, wyłożony przez ś. p. Józefa Muczkowskiego w r. 1846-47; notatki spisane przez F. Karlińskiego. Wrocław, Biblioteka Zakładu Na¬rodowego im. Ossolińskich
• rps 6122/I – Bibliografia i wiadomość o naukach dających poznać źródła historyczne. Wykłady w półroczu zimowym roku 1851/2 na Uniwersytecie Jagiellońskim dra Józefa Muczkowskiego, bibliotekarza i profesora na tymże Uniwersytecie w Krakowie [spisał] J. Łoziński.
• rps 6124/I – Muczkowskiego Józefa prof. przy Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie odczyty o bibliografii, Z. 1-[3], 1850; notatki J. Łozińskiego.
• rps 6515/II – Muczkowski J., Listy i materiały; list J. Muczkowskiego do J. Łozińskiego z 14 czerwca 1853 r., k. 315r.
Publikacje
• Barycz H., Schyłek katedry bibliografii na Uniwersytecie Jagiellońskim i niedoszła pro¬fesura tego przedmiotu Karola Estreichera, [w:] Księga pamiątkowa ku czci Karola Estreichera (1827-1908). Studia i rozprawy, [red. R. Hennel], Kraków 1964, s. 31-43.
• Budik P.A., Vorbereitungsstudien für den angehender Bibliothekar, Wien 1834.
• Budik P.A., Vorschule für bibliothekarisches Geschäftsleben, München 1848.
• Chmielowski P., Jerzy Samuel Bandtkie.*1768 1835, [w:] Album biograficzne zasłużo¬nych Polaków i Polek wieku XIX. T.1, Warszawa 1901, s. 414-416.
• Ebert F.A., Die Bildung des Bibliothekars, 2te umgearb. Ausgabe, Leipzig 1820.
• Ebert F.A., Zur Handschriftenkunde. Erstes Bändchen, Leipzig 1825.
• Au.K. [K. Estreicher st.], Józef Muczkowski, „Dziennik Literacki” 1858, t. 2, nr 97, s. 790-792.
• Estreicher K. [st.], Józef Muczkowski, *1795†1858, [w:] Album biograficzne zasłużonych Polaków i Polek wieku XIX. T. 2, Warszawa 1903, s. 414-418.
• Estreicher K. [st.], Memoriał w obronie katedry bibliografii, wyd. K.Ś. [Ksawery Świer¬kowski], „Przegląd Biblioteczny” 1928, R. 2, z. 1, s. 49-52.
• Estreicher K. [st.], O bibliografii. Przemówienie w Szkole Głównej w Warszawie, miane dnia 22 marca 1865 r., przy rozpoczęciu wykładu tej umiejętności, Warszawa 1865.
• Estreicher K. [st.], Z listów. Cz. 2, [wyd.] J. Grzybowska, „Biuletyn Biblioteki Jagielloń¬skiej” 1961, R. 13, nr 1, s. 5-38.
• Friedrich J.Ch., Kritische Erörterungen zum Übereinstimmenden Ordnen und Verzeichnen öffentlicher Bibliotheken, Leipzig 1835.
• Fulara G., Malicka E., Spuścizna po Aleksandrze Birkenmajerze w Bibliotece Jagielloń¬skiej, „Roczniki Biblioteczne” 2007, R. 51, s. 43-59.
• Heeren A.H.L., Christian Gottlob Heyne. Biographisch dargestellt, Göttingen 1813.
• Helcel A.Z., Jerzy Samuel Bandtkie w stosunku do społeczności i literatury polskiej. Przy¬czynek naukowy do dziejów literatury ojczystej, Kraków 1836.
• Krzywicki J., Katedra bibliografii. Profesor Karol Estreicher, [w:] Szkoła Główna Warszaw¬ska (1862- 1869). T. 1: Wydział Filologiczno-Historyczny, Kraków 1900, s. 251-258.
• Lelewel J., Bibliograficznych ksiąg dwoje, w których rozebrane i pomnożone zostały dwa dzieła Jerzego Samuela Bandtke Historia drukarń krakowskich tudzież Historia Bi¬blioteki Uniw. Jagiell. w Krakowie a przydany katalog inkunabułów polskich. T. 1-2, Wilno 1823-1826.
• Lelewel J., Dzieje bibliotek do Dziennika Warszawskiego…, Warszawa 1828.
• Lelewel J., Nauki dające poznawać źrzódła [sic!] historyczne, Wilno 1822.
• Lewicki K., Jerzy Samuel Bandtkie, profesor bibliografii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1811-1835, „Roczniki Biblioteczne” 1972, R. 16, z. 1/2, s. 113-138.
• Molbech Ch., Über Bibliothekswissenschaft, oder Einrichtung und Verwaltung öffentlicher Bibliotheken. Nach der 2. Ausgabe des dänischen Originals übersetzt von H. Ratjen, Leipzig 1833.
• Muczkowski J., Dwie kaplice Jagiellońskie w katedrze krakowskiej, Kraków 1859; odb.: Dwie kaplice Jagiellońskie w Krakowie oraz najdawniejsze wizerunki Jagiełły i Ja¬dwigi, „Rocznik Towarzystwa Naukowego Krakowskiego” 1858, t. 25.
• Namur J.P., Histoire des bibliothèques publiques de la Belgique. T. 1-3, Bruxelles 1840-1842: T. 1: Histoire des bibliothèques publiques de Bruxelles, Bruxelles 1840; T. 2: Histoire de la Bibliothèque Publique de Louvain, Bruxelles at Leipzig 1841; T. 3: Histoire de la Bibliothèque Publique de Liége, Bruxelles at Leipzig 1842.
• Namur J.P., Manuel du bibliothécaire, accompagné de notes critiques, historiques et littéraires, Bruxelles 1834.
• Olszewicz W., Pamiętnik bibliotekarski Józefa Łozińskiego, „Roczniki Biblioteczne” 1959, R. 3, z. 1/2, s. 257-280.
• Schrettinger M., Handbuch der Bibliothekswissenschaft, besonders zum Gebrauche der Nicht¬-Bibliothekare, welche ihre Privatbüchersammlungen selbst einrichten wollen, Wien 1834.
• Schrettinger M., Versuch eines vollständigen Lehrbuches der Bibliothekswissenschaft. I.-III. Hefte, München 1808-1810.
• Vogel E.G., Literatur früherer und noch bestehender europäischer öffentlicher und Cor¬porations-Bibliotheken, Leipzig 1840.
• Vrtel-Wierczyński S., Bibliografia, jej istota, przedmiot i początki, Lwów 1923.
• Vrtel-Wierczyński S., Teoria bibliografii w zarysie, Wrocław 1951.
• Wilken F., Geschichte der Königlichen Bibliothek zu Berlin, Berlin 1828.
