Polonika francuskie w zbiorowej świadomości organizatorów i członków pierwszych towarzystw i instytucji Wielkiej Emigracji

Abstrakt

W artykule ukazano podjęty przez wychodźstwo zbiorowy wysiłek społeczny – zrzeszanie się pozbawionych państwowości obywateli w różne ugrupowania i związki w imię nadrzędnego interesu: uprawomocnienia polskiej kultury, udowodnienia jej żywotności jak i zaprezentowania Europie bogatej polskiej tradycji piśmienniczej. Przed ukazaniem emigracyjnych inicjatyw na rzecz tworzenia, promocji i ochrony poloników zaprezentowano wcześniejsze francuskie zainteresowania Wschodem, ze szczególnym uwzględnieniem kultury rosyjskiej. Omówiono – determinowaną bardziej przez polską kulturę niż politykę – aktywność stowarzyszeniową wychodźstwa w jego pierwszych latach pobytu poza macierzą. Przybliżono sylwetki dziewiętnastowiecznych prekursorów działalności na rzecz promocji polskiego piśmiennictwa na Zachodzie, a następnie plany, działalność oraz dorobek twórczy najaktywniejszych organizacji, które powstały po upadku powstania listopadowego. Ukazano zbiorowe jak i indywidualne zaangażowanie na rzecz stopniowej organizacji i gromadzenia polskiego dziedzictwa piśmienniczego. W trakcie omawiania kolejnych działań na rzecz zbierania i tworzenia poloników na emigracji ukazano wspólne polskie myślenie ponad politycznymi podziałami, a także inicjatywy i przedsięwzięcia scalające i de facto formujące Wielka Emigrację. Wskazano na inaczej kształtujący się system emigracyjnych wartości, który w całym procesie promocji polskiej kultury piśmienniczej we Francji wydawał się być kluczowy.